تابلو برق چیست؟

تابلو هاي برق و اجزاي آن

تابلو : محفظه اي است فلزي یا غیر فلزي که تجهیزات در آن نصب شده و ارتباط الکتریکی تو سط هادي ها برقرار شده و محفظه آماده بهره برداري می شود. تابلوي برق به عنوان مجموعه اي که در آن یک یا چند وسیله قطع و وصل همراه با تجهیزات کنترل، اندازه گیري، حفاظتی، تنظیم کننده و غیره ؛ به منظور ایجاد ارتباطات لازم بین آنها و سایر تجهیزات خارج از تابلو وجود دارد، می‌باشد به طور کلی هر جا که بحث بهره برداري انرژي الکتریکی در تولید، انتقال و توزیع و تبدیل انرژي الکتریکی و کنترل تجهیزات مصرف کننده انرژي الکتریکی مطرح باشد، وجود تابلوهاي برق ضرورت می‌یابد.

 

تابلوهاي برق را می توان از جنبه هاي گوناگون تقسیم بندي نمود که مهمترین این تقسیم بندي ها بر اساس ولتاژ نامی تجهیزات و تابلو است. تابلوهایی که تجهیزات آنها داراي ولتاژ حداکثر تا 1کیلو ولت می‌باشند، در بخش فشار ضعیف قرار می‌گیرند و ولتاژ نامی بالاتر از یک کیلو ولت را در بخش فشار متوسط قرار می دهند که به طور معمول تجهیزات حداکثر تا  36 کیلو ولت درون سلول قرار داده می‌شود.

 

اجزاء تشکیل دهنده هر تابلو

1. تجهیزات الکتریکی : لوازم الکتریکی که در تابلو استفاده می شود . عبارتست از کلیه عنا صري که در مدار الکتریکی قرار می گیرند . ( به غیر از قسمت ارتباطات )

 

• کنتاکتور : عامل قطع و وصل مدار فرمان از راه دور

 

• بی متال : جهت فرمان قطع در اثر عبور جریان زیاد

 

• انواع رله ها : جهت ارسال فرمان قطع یا وصل در اثر عوامل مختلف و خطاهاي گوناگون ( از قبیل رلۀ کنترل فاز ، رلۀ کنترل بار ، رلۀ زمانی یا تایمر و غیره ... )

 

• انواع کلیدها : جهت قطع و وصل مدار ( از قبیل کلیدهاي سلکتوري ، غلتکی ، بوش باتون ، میکروسوئیچ ، فلوتر سوئیچ و غیره ... )

 

• تجهیزات اندازه گیري : جهت محاسبۀ پارامترهاي متغییر ( نظیر آمپرمتر ، ولتمتر ، واتمتر ، فرکانس متر ، کسینوس فی مترمتر )

 

• ترانس جریان یا سی تی و ولتاژ یا پی تی : جهت کاهش یا افزایش جریان یا ولتاژ

 

2. بدنه : قسمت فلزي که تجهیزات را محصور می کند .

 

3. ارتباطات : ارتباط تجهیزات توسط هادي ها برقرار می‌شود . ( مثل سیم ، شینه ، کابلشو و غیره ... )

 

کلیۀ فعالیت قسمت هاي وایرینگ و شینه کشی جزء این دسته محسوب می شوند که به دو گروه ارتباطات انعطاف ناپذیر ( شینه ها ) و ارتباطات انعطاف پذیر ( سیم و کابل ) تقسیم می شوند

 

تابلوهاي برق

انواع تابلوها :تابلوي ایستاده قابل دسترسی از جلو- سلولی-تمام بسته دیواري که خود این تابلو ها می توانند اصلی- نیمه اصلی و فرعی باشند.

 

تابلوي اصلی: در پست برق و بطرف فشار ضعیف ترانس متصل است.

 

تابلوي نیمه اصلی :اینگونه تابلو ها ي برق بلوك ساختمانی یا قسمت مستقلی از مجموعه را توزیع و ازتابلوي اصلی تغذیه می شود .

 

تابلوي فرعی: براي توزیع و کنترل سیستم برق خاصی مانند موتور خانه- روشنایی و غیره به کار می‌رود و از تابلوي اصلی تغذیه می‌شود.

 

معمولا تابلو هاي موتور خانه از نوع ایستاده و بقیه تابلوها از نوع توکار تمام بسته می‌باشد (در این ساختمان تماما" به این شکل میباشد)در این ساختمان لیستی تهیه شده که شامل قطعات مکانیکی و الکتریکی داخلی تابلو می باشد. این لیست شامل ضخامت ورق - فریم تابلو – روبند- نوع رنگ کاري - جانقشه اي- یرق آلات- نوع تابلو(یک درب- دو درب - نرمال - اضطراري) اسم شرکت سازنده تابلو - اسم تابلو – چراغ سیگنال (رنگ – تعداد- وات - نوع لامپ - فیوز ) مشخصات فیوزهاي داخل تابلو بعلاوه پایه فیوز – کلید مینیاتوري (تکفاز - سه فاز- ولتاژ قا بل تحمل )رله- کنتاکتور –کلید گردان (با مشخصات کامل) مشخصات ترمینال - مشخصات شین فاز - نول- مقره هاي پشت شین - نوع سیم کشی داخلی تابلو- نوع سیم کشی خط به تابلو - طریقه انتقال  سیم در تابلو(ترانکینگ-استفاده از کمربند) استفاده از سیم یک تکه در تابلو – شماره گذاري خ طوط روي ترمینال –استفاده از کابلشو . تمام این عناوین با مشخصات کامل می باشد .وجود این مشخصات باعث عمر بیشتر تابلو - خطر کمتر و تعویض آسانتر می شود. وجود سیم ارت در تابلوي برق ضروري و با رنگ سبز می باشد . به تر تیب با رنگ زرد- قرمز- آبی - سیم نول با رنگ سیاه می باشد R -S - T خطوط START- STOP در بعضی از تابلو ها روي درب تابلو ها یک سري کلید وجود دارد  یا یک کلید گردان که براي روشن و خاموش کردن روشنایی و یا موتور به کار می رود.

 

- براي تابلو ها دو نوع نقشه می کشند

 

1 - رایزر دیاگرام که مکان تابلو در آن قید شده است .

 

2 - نقشه داخل تابلو (که خطوط - فیوز و کلیدها در آن کشیده شده است).

 

نکات مربوط به رعایت مسائل ایمنی بر اساس نشریه سازمان برنامه و بودجه و یا 110 می باشد.

 

شین ها با رنگ نسوز رنگ آمیز می شود. 

 

کلید ورودي باید خودکار باشد. در مواردیکه از کلید و فیوز جداگانه استفاده شود کلید باید قبل از  فیوز نصب شود . بطوریکه با خاموش کردن کلید, فیوز نیز قطع شود. کلید اصلی حتی الامکان گردان باشد و از فیوز فشنگی استفاده شود. سیم کشی داخلی تابلو با سیم مسی تک لا با عایق حداقل 1000 ولت با مقطع مناسب انجام شود.  ارتفاع با لاترین دسته کلید تابلو 175 سانتیمتر بیشتر نباشد و همچنین قسمت میانی از سطح زمین 160 ساتنیمتر باشد.  

 

2 براي پریزبا کلید / 1 براي روشنایی با کلید مینیاتوري 10 آمپر و سیم 5 / استفاده از سیم 5 مینیاتوري 16 آمپر می باشد.

 

محاسبه کابل از طریق سطع مقطع که در بخش سوم گفته شد, انجام می گیرد.

 

مراحل ساخت تابلوي برق در کارخانه

شرایط فنی :

 

1 -1 استانداردها و مراجع

 

مندرجات نشریه 110 سازمان برنامه و بودجه به عنوان مرجع حقوقی پایه؛ استانداردهاي موجود درموسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور در مورد تاسیسات و تجهیزات الکتریکی جهت رعایت در تطبیق مشخصات فنی طرح با استانداردهاي IEC و VDE استانداردهاي داخلی و استانداردهاي بین المللی در ساخت تابلوها و تجهیزات الکتریکی ملحوظ گردیده است طراحی و تهیه نقشه هاي اجرائی در این مرحله و از ابتداي مذاکرات با کارفرما و ارائه پیشنهاد تا شروع کار خط تولید موارد ذیل توسط واحد فنی – مهندسی و فروش این شرکت صورت خواهد گرفت :

 

الف- دریافت و مطالعه اسناد و نقشه ها (در صورتیکه کارفرما فقط اکتفا به ارائه مشخصات فنی و اطلاعات کلی نماید واحد مهندسی این شرکت اقدام به طراحی و تهیه نقشه هاي تک خطی ن موده و جهت تائید و کنترل نهایی آن به کارفرما عودت می نماید.) تیپ آنها و همچنین تهیه نق شه هاي جانمایی تابلوها؛ برآورد قیمت

 

ب- بررسی نقشه ها و مشخصات فنی فهرست لوازم و تجهیزات بطور دقیق با توجه به  مارك و ارائه پیشنهاد.

 

ث- مذاکره با کارفرما و مشاور پس از عقد قرارداد و دریافت نظریات و خواسته هاي فنی آنها.

 

ت- بررسی تطابق نقشه ها و اسناد ارائه شده با استانداردهاي معتبر و خواسته هاي کارفرما و مشاوره و انجام اصلاحات (در صورت نیاز) جهت ارائه طرح مطمئن براي دستیابی  به محصول مرغوب در حداقل زمان.

 

 تهیه نقشه هاي اجرائی شامل :

 

(CUBICLE) - نقشه ایزومتریک

 

(LAYOUT) - نقشه جانمائی

 

- نقشه مدارهاي قدرت و فرمان با شماره گذاري سیم ها و ترمینال ها (WIRING DIAGRAM)

 

- ارائه نقشه هاي اجرائی بهمراه فهرست لوازم و تجهیزات به کارفرما جهت تای ید و عودت آن به کارخانه جهت استارت تولید.

 

- برنامه ریزي جهت قسمتهاي مختلف خط تولید به پروژه هاي در دست انجام و یا در حال مذاکره

 

1 -3 ساختمان عمومی تابلوها

 

( الف- کلیه تابلوها اعم از دیواري و ایستاده فشار ضعیف؛ توزیع؛ فرمان از ورق روغنی به ضخامت  1.5-2.5 میلیمتر ساخته خواهند شد. )

 

ب- اسکلت تابلوهاي ایستاده فشار ضعیف از ورق فولادي و روغنی به ضخامت 2 میلیمتر ساخته می شود.

 

پ- بدنه تابلوها از دو قسمت شاسی و بدنه (پوشش) که بوسیله پیچ و مهره بهم اتصال  می یابند ساخته می شود.

 

ت- تابلوهاي چند سلولی از سلولهاي مجزا ساخته شده که بوسیله پیچ و مهره به همدیگر اتصال می یابند.

 

ث- کلیه سلولها از قسمت جلو داراي درب مجهز به قفل و لولا و پیچ و مهره بود که در کنار درب تابلوها محل مناسب جهت نصب لاستیک تعبیه می گردد.

 

ج- سلولها طوري ساخته می شوند که داراي فضاي کافی بوده و عمل بازرسی و تعمیرات و دسترسی به لوازم و تجهیزات و شینه ها به سهولت انجام پذیرد و ضمنا در هر زمان امکان توسعه داشته باشد.

 

چ- قسمت پشت سلولها بوسیله ورق روغنی به اسکلت سلول پیچ و مهره میگردد و در صورت تقاضاي کارفرما درب لولا مطابق مشخصات بند (ث) نیز قابل اجرا می باشد. در دو حالت امکان دسترسی به تجهیزات و لوازم داخل تابلو به هنگام بازرسی و تعمیرات به سهولت انجام خواهد گرفت .

 

ح- به لحاظ جلوگیري از صدمات احتمالی قسمتهاي نصب تجهیزات اصلی کنترل؛ اندازه گ یري و محل ورود و خروج کابلها حتی الامکان مجزا از هم انجام می گیرد. لوازم اندازه گیري در جلو سلول و در قسمت بالاي آن نصب خواهد شد؛ بطوریکه براحتی قابل رویت و استفاده باشد.

 

سلول مربوط به ورودي با توجه به نیاز پروژه در یک سمت و سلولهاي مربوط به خروجی در سمت دیگر قرار می گیرد : محل استقرار شینه هاي اصلی (فازها) در بالا و قسمت عقب سلولها و شینه نول و ارت در پائین سلولها و در سرتاسر تابلوها خواهند بود.

 

خ- بدنه تابلوها به گونه اي ساخته می شود تا هر گونه تغییرات در تابلوها بدون نیاز به جوشکاري و نقاشی مجدد امکان پذیر باشد. (پیش بینی سوراخهاي مناسب و جابجائی با پیچ و مهره)

 

د- در قسمت بالاي تابلو قلاب مناسب جهت حمل تابلوها پیش بینی میگردد.

 

ر- در تابلوهاي ایستاده پل کابل جهت کابلهاي ورودي و خروجی پیش بینی خواهد شد.

 

1 -4 رنگ آمیزي

 

واحد نقاشی و رنگ آمیزي با بکارگیري امکانات پیشرفته و مدرن؛ با کنترل توسط آزمایشگاه مجهز این شرکت و استفاده از تخصص اساتید دانشگاه در کنترل و آزمون از مرحله انتخاب رنگ تا مرحله رنگ آمیزي کلیه قطعات بدنه تابلو را با بهترین پوشش رنگ مطابق درخواست کارفرما و طبق مراحل زیر رنگ آمیزي می نماید.

 

- رنگ تابلوها بصورت کوره اي الکترواستاتیک طبق مراحل زیر به ضخامت حداقل 80 میکرون زده خواهد شد.

 

- چربی زدایی (در وان مخصوص)

 

- اکسید زدایی (در وان مخصوص)

 

- فسفاته (در وان مخصوص)

 

- و نهایتا لایه رنگ پایانی خواهد بود.

 

ضمنا کارخانه این شرکت آماده بازدید کارشناسان آن شرکت محترم از آزمایشگاه، امکانات، رنگ آمیزي و کنترل کیفیت می باشد.

 

1 -5 مونتاژ لوازم و تجهیزات الکتریکی بر اساس نقشه هاي جانمایی عملیات مونتاژ با توجه به مراحل ذیل انجام می گیرد:

 

الف- انتخاب پیچ و مهره ها جهت بستن تجهیزات الکتریکی با توجه به نوع تجهیزات و برآورد نیروهاي وارده دینامیکی در هنگام برق دار بودن تابلو.

 

ب- نصب لوازم بگونه اي اجرا می گردد که در هر زمان که احتیاج به تعویض باشد به آسانی امکان پذیر بوده و زمان خاموش بودن تابلو را تا سر حد امکان تقلیل دهد.

 

پ- نصب لوازم در روي شاسی تابلو (اسکلت بدنه) و سینی هاي از پیش ساخته شده انجام میگیرد و تا سر حد امکان از نصب لوازم در روي پوشش تابلو پرهیز می شود.

 

ت- محل نصب شمشها و مقره ها از استحکام مکانیکی لازم برخوردار بوده و قادر به تح مل جریان اتصال کوتاه مجاز میباشند. مشخص میگردد.